Tranh chấp đất đai là một trong những tranh chấp phức tạp nhất ở Việt Nam hiện nay. Một trong những nguyên nhân là do sự quản lý yếu kém kéo dài của các cơ quan có thẩm quyền về đất đai được thể hiện trong việc lưu trữ, quản lý hồ sơ về thửa đất không đầy đủ, tình trạng hồ sơ bị thất lạc là không hiếm. Đơn cử như sự việc tranh chấp diện tích đất sử dụng của tại xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng của ông Mai Đức Quy và ông Lương Văn Trường, tranh chấp ô đất giáp ngòi cống Thành Tre II. Ông Phạm Minh Hải - Chủ tịch UBND xã Vinh Quang cho Tri Thức Xanh biết hướng giải quyết như sau: “Do tình hình COVID-19 kéo dài từ năm ngoái đến nay, chúng tôi đã 03 lần giải quyết tranh chấp của ông Quy và 02 lần mời ông lên làm việc thực hiện việc ký Hợp đồng nối tiếp đối với đất hiện trạng đang sử dụng còn phần đang tranh chấp là do lịch sử để lại từ trước thì chúng ta phải cùng nhau tìm hiểu, có thể chúng tôi sẽ phải mời những người tham gia khai hoang khu vực đó để tìm hiểu và làm căn cứ.”
Sự việc tại xã Vinh Quang tồn tại từ năm 2002, khi ông Mai Đức Quy nhận bàn giao đầm thủy sản của ông Nguyễn Thụ Hoát, sau nhiều lần ông Quy kiến nghị lên UBND xã Vinh Quang và UBND huyện Tiên Lãng nhưng đến nay vẫn chưa có kết luận cuối cùng. Ông Quy chia sẻ với phóng viên: “Ngày 12/11/2002, tôi được ông Nguyễn Thụ Hoát, thôn Yên, xã Vinh Quang chuyển nhượng đầm bãi phía Bắc xã Vinh Quang. Đầm bãi này ông Hoát ký hợp đồng với Hợp tác xã Nông nghiệp xã Vinh Quang từ ngày 13/06/1992 với thời hạn sử dụng đến tháng 11/2004. Vị trí của vùng đầm được quy định như sau: Phía Đông giáp với gồ cát, phía Tây giáp với ngòi cống Thành Tre II, phía Nam giáp với gồ cát, phía Bắc từ gồ cát xuống rừng là 200m. Diện tích được ký thời đó là 18 mẫu 7 sào (tương đương khoảng 6,7 ha). Sau khi nhận chuyển nhượng từ ông Hoát, trong quá trình sử dụng tôi đã đầu tư nhiều công sức, tiền của để nuôi trồng thủy sản và khai hoang thêm nên diện tích đầm của tôi đến năm 2004 là khoảng 10,3 ha. Thời gian này Hợp tác xã Nông nghiệp xã Vinh Quang đã bàn giao cho UBND xã Vinh Quang quản lý đất , đầm bãi của Hợp tác xã. Đến năm 2004 hết hạn Hợp đồng, nhưng UBND xã Vinh Quang không thanh lý hợp đồng và cũng không có văn bản thông báo hay đưa lý do gì để tôi được ký hợp đồng giao thầu với Xã. Mãi tới ngày 26/05/2005, đại diện UBND xã Vinh Quang là ông Phạm Đăng Hoan - Chủ tịch UBND xã và ông Nguyễn Văn Thọ - Kế toán ngân sách xã mới tiến hành ký Hợp đồng giao thầu khu đầm bãi trên với tôi. Tuy nhiên, trong nội dung hợp đồng giao thiếu thiếu 03 ô đất của tôi đang sử dụng đó là 01 ô phía Tây giáp ngòi cống Thành Tre II, 02 ô giáp gò cát phía Đông. Để thắc mắc sự việc trên, tôi đã làm đơn kiến nghị đến UBND xã Vinh Quang nhưng vẫn chưa được giải quyết. Ngày 28/03/2011, đại diện UBND xã là ông Lê Thanh Liêm - Chủ tịch UBND xã đã ký giải quyết và bàn giao cho tôi ô đất phía Tây giáp ngòi cống Thành Tre II, nhưng cán bộ địa chính phụ trách trực tiếp là ông Nguyễn Thụ Hiệu không thực thi theo nội dung Hợp đồng của ông Lê Thanh Liêm đã ký cho tôi. Tôi đã nhiều lần làm đơn phản ánh đến chính quyền xã về sự việc trên nhưng chưa có câu trả lời. Về việc 01 ô phía Tây giáp ngòi cống Thành Tre II hiện nay là của tôi, Nhưng trên thực tế hiện nay thì gia đình tôi không được sử dụng phần đất này do ông Lương Văn Trường (người nhận lại đất chuyển nhượng từ ông Mai Chiến có đất nằm giáp khu đất của tôi). Về nguồn gốc từ khi tôi nhận chuyển nhượng của ông Hoát thì đất này từ xưa đến nay đều do công sức và tiền của của ông Hoát và tôi cải tạo, khai khẩn. Tôi rất mong muốn được làm rõ về nguồn gốc diện tích đất này để gia đình chúng tôi được sử dụng đúng với những gì mà chúng tôi đã đầu tư cũng như Chủ tịch UBND đã ký cho gia đình tôi thầu”.
Theo như ông Quy chia sẻ với phóng viên thì diện tích vị trí đất mà ông Quy đang tranh chấp với ông Trường tại khu đất giáp ngòi cống Thành Tre II đã được UBND xã giao cho ông Quy. Nhưng vị trí thửa đất tranh chấp này hiện nay ông Trường sử dụng vì ông Trường được nhận chuyển nhượng lại từ ông Mai Chiến. Nhưng trên thực tế vị trí đất này thuộc diện tích đất mà ông Hoát đã ký Hợp đồng với HTX Nông nghiệp Vinh Quang năm 1992, thời đó do ông Nguyễn Văn Đa làm Chủ nhiệm, đến năm 2002 ông Hoát đã chuyển nhượng toàn bộ đầm bãi cho ông Quy quản lý, sử dụng từ đó đến nay nhưng sau khi đổi hợp đồng năm 2005 thì xảy ra tình trạng bàn giao thiếu đất ở vị trí nêu trên dẫn đến việc tranh chấp với ông Trường. Vậy nên ông đã nhiều lần kiến nghị giải quyết và UBND xã cũng đã tổ chức giải quyết nhiều lần nhưng vẫn chưa có hồi kết, mãi tới giữa năm 2020 vừa qua, UBND xã Vinh Quang mới ban hành Văn bản số 26/TB-UBND ngày 23/6/2020 trả lời ông Quy như sau: “Diện tích giáp ngòi cống Thành Tre II, phía ngoài đồng ông Quy hiện nay do ông Lương Văn Trường quản lý do ông Mai Chiến có đơn khai hoang đã được UBND xã đồng ý từ năm 1999, trước thời điểm ông Quy ký hợp đồng với ông Hoát và không nằm trong hợp đồng đầu tiên giữa HTX nông nghiệp Vinh Quang và ông Mai Khắc Tuấn ký năm 1992. Như vậy việc ông Quy đề nghị xã công nhận diện tích ông Lương Văn Trường đang sử dụng giáp ngòi cống Thành Tre II thuộc quyền quản lý của ông Quy là không có cơ sở”. Về điều này ông Quy đã trao đổi với phóng viên và nói nhiều lần ông đã đưa ra ý kiến với UBND xã rõ ràng là: “Văn bản của UBND xã Vinh Quang khi thông báo như vậy là thiếu căn cứ, gia đình tôi đã nhiều lần yêu cầu UBND xã mời ông Nguyễn Thụ Hoát và ông Mai Chiến là những người được sử dụng đất do Hợp tác xã của UBND xã giao từ trước đây để đối chất, nhưng đến nay vẫn chưa được thực hiện. Ngoài ra, ông Hoát là người trước đây quản lý khu đất này cũng đã làm đơn và trong đơn có nội dung rằng đầm của chúng tôi do vốn của các cá nhân chứ không sử dụng vốn ngân sách… Việc ông Mai Chiến tranh chấp đất của ông Quy ở giáp ngòi cống Thành Tre II là không đúng vì đất này chúng tôi đã bàn giao cho ông Quy và lấy tiền thù lao rồi. Tuy nhiên khi tôi gửi đơn xin xác nhận của ông Hoát cho UBND xã thì lại không được chấp thuận (?). Vì vậy chúng tôi rất mong UBND xã làm rõ vấn đề này để chúng tôi yên tâm làm các thủ tục thực hiện tiếp hợp đồng theo quy định của Nhà nước”.
.jpg)
Khu đầm hiện nay giáp ngòi cống Thành Tre II diễn ra tranh chấp giữa ông Mai Đức Quy và ông Lương Văn Trường tại xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng
Khi làm việc với phóng viên Tri thức Xanh, UBND xã đã trao đổi và cung cấp cho chúng tôi về văn bản mà ông Mai Chiến đã xin với chính quyền để khai hoang. Tuy nhiên theo như trong đơn của ông Nguyễn Thụ Hoát thì đây là đất mà ông Hoát đang quản lý. Đồng chí Phạm Minh Hải - Chủ tịch UBND xã cho biết:“Năm 2002, ông Quy nhận chuyển nhượng của ông Nguyễn Thụ Hoát là diện tích nguyên trạng có diện tích tính từ gò phía Đông tới Cống Thành Tre 2 còn cụ thể hơn thì tôi không nhớ và chỉ ghi chung như vậy. Năm 1999 ông Chiến có đơn xin UBND xã được khai hoang phần diện tích mà ông Quy cho rằng đang nằm trong phần diện tích ông Hoát đã khai hoang từ trước và bàn giao cho ông Quy. Sau khi ông Chiến khai hoang đã bàn giao lại diện tích đó cho ông Trường. Hợp đồng ông Hoát chuyển cho ông Quy thì diện tích vẫn ghi nguyên trạng như trên.(từ gò cát phía Đông cho tới Cống Thành Tre II). Trước đây, việc quản lý đất nông nghiệp là của Hợp tác xã sau đó UBND xã theo quy định của Nhà nước tiếp nhận bàn giao để chính quyền quản lý. Sau đó UBND xã đã cho phép ông Chiến được khai hoang phần diện tích trong đơn xin.” Khi phóng viên đề nghị UBND xã Vinh Quang cung cấp bản đồ địa chính quản lý khu vực bãi bồi này thì được trả lời rằng không có (?). Hiện nay, ông Lương Văn Trường sử dụng diện tích đất mà đang thuộc diện tranh chấp với ông Quy, nhưng khi được hỏi đến hợp đồng thuê đất thì UBND xã cũng trả lời rằng từ năm 2010 đến nay ông Trường cũng không ký hợp đồng (?). UBND xã Vinh Quang nói rằng đất tranh chấp thuộc diện tích của ông Trường sử dụng nhưng lại không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước. Từ năm 2019 đến nay, gia đình ông Quy do thắc mắc về một số thủ tục đất đai nên dừng lại việc nộp thuế khoán sử dụng đất và ký hợp đồng tiếp theo.
Về phía UBND xã cũng có quan điểm về vụ việc này như sau: “Chúng tôi rất nhất trí việc ông Quy đòi hỏi quyền lợi của mình. Xã sẽ có trách nhiệm bảo vệ quyền lợi của ông Quy nhưng trước tiên ông phải ký nối tiếp hợp đồng mà đến hết năm 2019 là hết hạn”. Thiết nghĩ: Việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân luôn được Nhà nước và pháp luật quan tâm. Việc quản lý đất đai cũng đã được phân cấp, cụ thể hóa theo các quy định của pháp luật nên việc quản lý, lưu trữ địa bạ, lô thửa, sổ mục kê, bản đồ hay theo dõi, lập hồ sơ báo cáo hàng năm những di biến do sử dụng, khai khẩn, bồi đắp, sạt lở đã được hướng dẫn và quản lý theo nguyên tắc, hệ thống theo quy định của pháp luật tới từng cấp chính quyền nên nếu xảy ra tranh chấp mà công tác quản lý, lưu trữ hồ sơ về đất đai thì việc giải quyết sẽ rất đơn giản và đúng theo các quy định của pháp luật. Nhưng sự việc nêu trên lại có phần thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý của địa phương dẫn đến tình trạng khó đưa ra hướng giải quyết đúng đắn gây tranh chấp kéo dài dẫn đến nhiều hệ lụy trong việc sử dụng đất nông nghiệp để làm ăn canh tác của người dân.
Nguyễn Hân và Nhóm PV - TTX
